نقال برجسته همدانی ماندگار شد/ نقالان حافظان بی نام و نشان میراث فرهنگی ایران

به گزارش خبرنگار مهر، وجود بازاری قدیمی زمینه ای را برای شکوفا شدن هنرهای اجتماعی اصیل ایرانی بیش از پیش در همدان فراهم کرده و هنر نقالی که جایگاه ویژه ای در تاریخ دارد در این دیار شاخصانی دارد.

آخرین برنامه هفته میراث فرهنگی در همدان تجلیل از یکی از نامدارترین نقالان کشور مهدی چایانی بود که بنا بر برنامه ریزی‌های انجام شده مقرر بود شامگاه دیشب در مجتمع عین القضات همدانی متعلق به شهرداری همدان برگزار شود اما تنها ساعاتی مانده به اجرای آن بنا بر دلایلی نامشخص، مسئولان این مجموعه از پذیرش و برگزاری این برنامه امتناع ورزیدند و این امر باعث شد برنامه تجلیل از این فرهنگ دوست که مایه افتخار هر ایرانی است به مجموعه شهید آوینی انتقال یابد.

ورودی و داخل مجموعه فرهنگی آوینی به بنرهایی با مضمون تجلیل از چایانی در مجتمع عین القضا همدانی مزین بود که هر رهگذری را به تعجب وا می‌داشت و ریزش باران بهاری که ترنمی خاص به همدان داده بود و عدم امکان اطلاع رسانی دوباره مکان جدید برگزاری مراسم باعث شد که استقبال کمی از این مراسم شود که این امر دل هر فرهنگ دوستی را به درد می‌آورد.

هنرمندان تئاتری معددوی نیز که در این سالن حضور یافته بودند بالخره پس 40 دقیقه تأخیر شاهد کنار رفتن پرده سن و اجرای ترابیان مجری صدا و سیمای مرکز همدان بودند که وی علاوه بر معرفی برنامه عنوان می‌کرد این برنامه اختتامیه هفته میراث فرهنگی نیز هست.

فرهنگ به واقع مظلوم است

مدیرکل میراث فرهنگی و گردشگری استان همدان نیز که از اتفاقات روی داده کمی دلگیر به نظر می‌رسید با رفتن بر روی سن و اشاره به اینکه می‌خواهم درد دل کنم و شاید این کار طول بکشد خطاب به جمع گفت: فرهنگ به معنی شکوه یک جامعه است و همه از آن دم می‌زنیم اما واقعاً مظلوم است.

علیرضا ایزدی ادامه داد: همه آن‌هایی که در این حوزه فعالیت می‌کنند مظلوم واقع شده‌اند و شاهنامه نیز در این بین مظلوم مانده است.

وی عنوان کرد: تا فرهنگ جامعه درست نشود قدر هویت خود را نخواهیم دانست.

وی افزود: این که هر روز شاهد هستیم که باغات شهر از بین می‌رود درد فرهنگ است، پایه اقتصاد فرهنگ است ولی تا زمانی که آن را درست نکنیم به نتیجه نخواهیم رسید.

ایزدی اظهار داشت: از معماری سنتی ایرانی چه چیزی در پایخت تاریخ و تمدن ایران باقی مانده؟ همواره می گوییم بوده، اگر داشتیم امروز نیز باید باقی بود.

وی عنوان کرد: در جامعه شاهد دعوا بین فرهنگ و اقتصاد هستیم، در حالی که باید دید از فرهنگ چه باقی مانده، از باغات همدان یا خانه‌های خشت و گلی چه چیزی باقی مانده؟.

مدیرکل میراث فرهنگی و گردشگری استان همدان با تاکید براینکه شاهنامه افسانه نیست، بلکه آن را تبدیل به افسانه کرده‌ایم، بیان داشت: شاهنامه بیان واقعی از ایرانی بودن است، اما انقطاع فرهنگی به دنبال آن است.

اگر دانش نداریم هویت خود را به تاراج ندهیم

ایزدی با تاکید براینکه مظلوم‌ترین افراد فعالان فرهنگی در جامعه هستند، با اشاره لباس خود گفت: کت شلوار متعلق به ایرانیان است، اگر دانش نداریم هویت خود را به تاراج ندهیم.

وی بیان داشت: لباس خود را به خارجی‌ها دادیم، غذای سنتی ایران آبگوشت را به فراموشی سپردیم، لهجه همدانی را فراموش کردیم و این گونه می‌شود که مردم استقبالی برای تقدیر از هنرمند خود نمی‌کنند.

ادامه این برنامه با سخنرانی دو تن از دوستان چایانی ادامه یافت که میر هاشم میری شاعر برجسته همدانی در خصوص آشنایی با وی گفت: با استاد چایانی در سالهای 40 شمسی به مکتب امام زمان و نزد استاد بزرگ قرآن همدان، جناب مسکین می‌رفتیم، او در آنجا اولین تئاتر خود را با شرکت در نمایش "یزید کشان" آغاز کرد.

وی ادامه داد: در اواخر دهه چهل استعداد نقالی در او شکفت و در سال 1350 به مقام اول کشور در بخش نقالی دست یافت.

نقالان حافظان بی نام ونشان میراث فرهنگی ایران

دبیر انجمن حافظ خوانی همدان با اشاره به اینکه 45 سال است شاهد هنر نمایی ها او هستیم با تشکر از حمایت‌های مدیر کل میراث فرهنگی همدان از هنرمندان نقال، گفت: نقالان حافظان بی نام ونشان میراث فرهنگی ایران هستند.

میری بیان داشت: آنان نه تنها در عرصه ملی بلکه در بخش مذهبی نیز نقش تاریخی خود را به خوبی ایفا کرده‌اند و هنر تئاتر را که در همه فرهنگ‌های مغرب زمین به کاری اشرافی گرایانه تبدیل شده بود مردمی کردند.

وی با اشاره به اینکه نقالان در بخش فرهنگ نقش موثری را ایفا کرده‌اند، اذعان داشت: تا زمانی که نقالان نقل محافل بودند، کودکان این مروز وبوم به خوبی می‌توانستند شاهنامه بخوانند، اما در اثر گسترش رسانه‌ها و افزایش تعاملات جامعه اکنون حتی به سختی یک فرد دارای لیسانس می‌تواند بدون غلط شاهنامه را بخواند.

دبیر انجمن حافظ خوانی همدان افزود: کودکان امروز به راحتی با شاهنامه ارتباط برقرار نمی‌کنند، از انجمن‌های حافظ خوانی، نظامی خوانی، سعدی خوانی استقبال می‌شود اما از شاهنامه خوانی استقبالی صورت نمی‌گیرید.

میری که شاهنامه را شاکله ادبیات فارسی می‌دانست، اذعان داشت: شاهنامه باید از غربت خارج شود، این کتاب در برهه ای در اذهان درست جلوه داده نشد و سو استفاده‌هایی از آن شد که خیانت به ایرانیان بود.

علی اکبر محمودی وثاق یکی دیگر از آشنایان مهدی چایانی که دارای ذوق و قریحه بالایی در قصه گویی است.

وی در این مراسم با اشاره به مرشدانی چون بروجردی، بشیریه، افشار، و یونسی که در گذشته‌های دور در همدان به اجرای پرده خوانی می‌پرداختند، اظهار داشت: قهوه خانه‌ها آموزشگاه شاهنامه خوانی بود.

در بین اجرای مراسم پایانی تعداد زیادی از اعضای انجمن پروین اعتصامی نیز که متوجه اجرای چنین برنامه ای در مجمتع آوینی شده بودند جلسه خود را تعطیل کرده و به مراسم آمدند که حضور آنان باعث پرشدن تمام صندلی‌های سالن شد.

پایان این مراسم با رونمایی از پوستر تجلیل از استاد همراه شد که یکی از شاگردان با استعداد وی با حضور بر روی سن اقدام به خواندن چند بندی نقالی کرد.

چایانی نیز که از سوی نهادهای مختلف دولتی وخصوصی مورد تقدیر قرار گرفته بود علاوه بر دادن اولین آلبوم نقالی خود به تعدادی از حضار از رونمایی از دومین آلبوم خود به زودی خبر داد.

پایان این مراسم با رونمایی از پوستری همراه شد که در آن به برتر شناخته شدن موزه هگمتانه همدان در سال 92 اشاره داشت و در اقدامی جالب با امضا جمعی از فرهنگ دوستان مقرر به نصب آن در ورودی موزه هگمتانه شد.

گفتنی است مهدی چایانی در سال 1332 در همدان به دنیا آمده و از اولین فارغ التحصیلان مرکز تئاتر و هنر ایران است.

وی از سال 1348 تاکنون در حرفه بازیگری نیز مشغول بوده و تا کنون در 70 نمایش صحنه ای، تله تئاتر، فیلم سینمایی و سریال تلویزیونی نیز بازی کرده است.

چایانی کارگردان چندین نمایش صحنه ای نیز بوده و تا کنون 45 دیپلم افتخار در جشنواره های گوناگون کسب کرده است.

وی در اقصی نقاط ایران و جهان اقدام به اجرای نقالی خوانی کرده و جالب توجه است در جبهه‌های جنگ و در عملیات آزاد سازی خرمشهر نیز حضور داشته است.